การพัฒนาจริยศาสตร์เชิงพุทธตามที่ปรากฏในคัมภีร์วิมานวัตถุ

Name: พระสุนทร ปภสฺสโร (แพรมณี)

keyword: จริยศาสตร์เชิงพุทธ

; คัมภีร์วิมานวัตถุ

; การพัฒนา

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาสภาพจริยศาสตร์ตามหลักพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาจริยธรรมเชิงพุทธตามที่ปรากฏในคัมภีร์วิมานวัตถุ และ 3) เพื่อเสนอรูปแบบการพัฒนาจริยธรรมตามที่ปรากฏในคัมภีร์วิมานวัตถุ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) แบบภาคสนาม (Field Work Research) สัมภาษณ์เชิงลึก (ln-depth Interview) จำนวน 17 รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า สภาจริยศาสตร์ตามหลักพระพุทธศาสนาเถรวาท มีเป้าหมายสูงสุดของพุทธจริยศาสตร์ในระดับโลกิยะนั้น เป็นเรื่องของการกระทำทางกาย วาจา และใจ เป็นพื้นฐานเพื่อให้เกิดคุณธรรมขั้นสูงๆ ขึ้นไป พุทธจริยศาสตร์ระดับโลกุตระนั้นเป็นหนทางปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้นหรือการบรรลุนิพพาน วิธีการดังกล่าวนี้เป็นไปเพื่อประโยชน์เพื่อความสุขแห่งการดำรงอยู่ของมนุษย์เป็นความสุขอันสูงสุดที่เป็นจุดมุ่งหมายของทุกชีวิต นั่นคือพระนิพพาน วิมานวัตถุแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1) อิตถิวิมาน 2) ปุริสวิมาน มีจำนวนเรื่องทั้งหมด 85 วิมาน วิเคราะห์หลักจริยธรรมที่ปรากฏในคัมภีร์วิมานวัตถุ พบว่า หลักจริยธรรมที่ปรากฏจริยธรรมเชิงพุทธตามที่ปรากฏในคัมภีร์วิมานวัตถุ วิมานวัตถุที่เป็นเหตุให้ไปเกิดในวิมาน มีปฏิสันถาร 2 บุญกิริยาวัตถุ 10 ศีล 5 ศีล 8 การถึงพระรัตนตรัย อนุปุพพิกถา 5 อริยสัจ 4 สัมมาทิฏฐิ และวัตตบท 7 รูปแบบการพัฒนาจริยธรรมตามที่ปรากฏในคัมภีร์วิมานวัตถุ พบว่า การปฏิบัติตนของพุทธศาสนิกชน ตามหลักบุญกริยาวัตถุในด้านต่าง ความมีน้ำใจในการช่วยเหลือคนอื่นที่แสดงออกอย่างชัดเจน การให้ทาน การรักษาศีล และการเจริญภาวนา มีจิตที่เป็นกุศลชอบช่วยเหลือคนอื่นอยู่เสมอ การสักการบูชาที่ถูกต้อง การมีสัมมาทิฏฐิ การคิดวิเคราะห์ด้วยเหตุผล การปฏิบัติตนตามหลักอนุปุพพิกถา การสละอารมณ์ไม่ดี เห็นโทษของกามและการออกจากกาม การรักษาศีล การเข้าสู่สวรรค์ และการปฏิบัติตนตามหลักวัตตบท เลี้ยงดูมารดาบิดา เคารพผู้ใหญ่ในตระกูล การมีวาจาสัตย์ ซึ่งจริยธรรมทางพระพุทธศาสนมีคุณค่าที่บุคคลสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ ได้รูปแบบ WDBT Model: W= Worldly Ethics (โลกิยจริยธรรม) D=Death and Rebirth Bound (สังสารวัฏฎ์) B= Buddhist Virtues (หลักธรรมที่ส่งเสริมพุทธจริยธรรม) T=Treasury of Next Life (ความสมบูรณ์ในสวรรค์สมบัติ)

Abstract: This dissertation focuses on 3 objectives: 1) study the ethical ideas found in Buddhist scriptures and teachings, 2) to examine Buddhist ethics as depicted in the Vinaya texts, and 3) to propose a model for the development of Buddhist ethics as depicted in the Vinaya texts. The research methodology employed was qualitative, conducted through fieldwork research involving in-depth interviews, with a total of 17 participants. The research findings reveal that the aim of Buddhist ethics in worldly level involves actions of body, speech, and mind. These actions serve as the base for the higher virtue attainment. This type of Buddhist ethics aims to practice for liberation or achieving Nibbana. This method is pursued for the benefit and highest happiness of mankind – the goal of every life – which is enlightenment. Vimānavatthu are divided into two categories: 1) Itthīvimāna or females’ paradise, and 2) Purisavimāna or males’ paradise, containing 85 Vimana. An analysis of the Buddhist ethics in Vimanavatthu revealed that Vimanvathu presented the moral practice leading to paradise attainment such as 2 generosity, merit objects, 5 precepts, 8 precepts, Triple Gems observing, Anupubbikatha, the Four Noble Truths, two right views, 7 paths of merit. The developmental patterns of moral conduct depicted in Vimanavatthu revealed that the Buddhists must follow these virtues; merit conducts, kindness, helpfulness, giving, cultivating meditation, and benevolence, right worship, right views, rational thought, following Anupubbikatha principles, unwholesome abandonment, knowing pleasure, and pleasure release, precept observing, and heaven attainment, following 7 paths of merit; parent care, elder respects, truthful speech. These Buddhist ethical values can be practically applied in daily life and presented in the WDBT model: W = Worldly Ethics, D = Death and Rebirth Bound, B = Buddhist Virtues, and T = Treasury of Next Life.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: นวลวรรณ พูนวสุพลฉัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ธานี สุวรรณประทีป

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2566

Modified: 2567-06-24

Issued: 2567-06-22

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: Doctor of Philosophy

Level: Doctorale Degree

Descipline: Buddhist Studies

Grantor: Mahachulalongkornrajavidyalaya University

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระสุนทร.pdf	8.62 MB	13	2025-08-31 13:01:51

ใช้เวลา

0.027372 วินาที