ศึกษาประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนา

Name: พระวุฒิไกร สิริสาโร (ตาไธสง)

keyword: การเจริญวิปัสสนา

; ประโยชน์ 3

; ภาวนา

Abstract: สารนิพนธ์เรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาประโยชน์ 3 ในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนา โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท ได้แก่ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และคัมภีร์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เรียบเรียง บรรยาย จากการศึกษาพบว่า คำว่า ประโยชน์ (อัตถ) หมายถึง ผลที่มุ่งหมาย จุดหมาย ผลประโยชน์หรือความผาสุก เกิดจากสภาวะทางจิตใจที่เป็นอิสระจากกิเลส ประโยชน์มี 3 อย่าง คือ 1) ทิฏฐธัมมิกัตถะ คือ ประโยชน์ปัจจุบัน 2) สัมปรายิกัตถะ คือ ประโยชน์เบื้องหน้า 3) ปรมัตถะ คือ ประโยชน์สูงสุด ได้แก่ พระนิพพาน ประโยชน์ 3 มีความสาคัญต่อชีวิตเพราะเป็นจุดหมายของมนุษย์ทุกคน โดยเฉพาะพุทธศาสนาสอนให้เข้าถึงประโยชน์ทั้งระดับ โลกียะ และระดับโลกุตตระ ส่วนหลักการที่จะทำให้สาเร็จถึงประโยชน์ทั้ง 3 นั้น ต้องปฏิบัติตามหลักศีล สมาธิ และปัญญาที่พระพุทธองค์ทรงวางไว้เพื่อบรรลุถึงผลอันสูงสุดนั้น คือ มรรค ผล นิพพาน ประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนาพบว่า ต้องเกิดจากการกำหนดรู้รูปนามปรมัตถ์ตามลำดับ คือ 1) การเจริญวิปัสสนาภาวนาในทิฏฐธัมมิกัตถะประโยชน์ ประกอบด้วยองค์ 4 ได้แก่ (1) ถึงพร้อมด้วยความหมั่น คือ ความหมั่นในการกำหนดรู้อารมณ์ (2) ถึงพร้อมด้วยการรักษา คือ การรักษาสารวมอินทรีย์ 6 (3) คบคนดีเป็นมิตร คือ การฟังธรรมจากผู้รู้ (4) ความเป็นอยู่อย่างเหมาะสม คือ อยู่ด้วยการเจริญสติอยู่เนืองๆ ส่งผลให้บรรลุธรรมในระดับต่างๆ ในชาติปัจจุบันนี้ 2) การเจริญวิปัสสนาภาวนาในสัมปรายิกัตถะประโยชน์นั้น ประกอบด้วยองค์ 4 อันได้แก่ ศรัทธา ศีล จาคะ และปัญญา องค์ธรรม 4 ประการนี้ส่งผลให้บรรลุเป็นพระอริยบุคคลต่างๆ ได้ในที่สุด และส่งผลให้ได้รับสันติสุขทั้งในชาตินี้ และชาติหน้า 3) การเจริญวิปัสสนาภาวนาเพื่อให้บรรลุถึงปรมัตถะประโยชน์ คือ การเข้าถึงประโยชน์อันสูงสุดได้แก่ การบรรลุถึงนิพพาน มีสอุปาทิเสสนิพพาน และ อนุปาทิเสสนิพพานเป็นที่สุด

Abstract: This research paper has two objectives: 1) to study the three benefits effecting in the Theravāda Buddhist scriptures, and 2) to study how the three benefits effecting can be developed through Vipassanā Meditation practice. Clarified and analyzed data are taken from the Theravāda Buddhist scriptures namely, Tipitaka, Buddhist commentaries, Tīga, and other related scriptures then composed, explained in details by descriptive writing. From the study, it was found that the benefits were the results that were intended, goals, benefits or well-being, which are caused by a state of mind that is free from all desires. The benefit can be divided into 3 categories: 1) Ditthadhammikattha or the present advantage 2) Samparāyikattha or future benefits and 3) Paramattha or supreme benefit referring to Nirvana. These benefits are important to life because it is the goal of every human being. In particular, Buddhism teaches gain such benefits in both level; worldly and supramundane level. In order to gain the said benefits, one must follow moral codes, meditation and wisdom which the Buddha has thought to achieve that ultimate fruit called as Nibbana. These 3 benefits that affect to the development of meditation in case of helping to contemplate on name and forms as absolute truth as follows: 1) development of meditation must consist of 4 virtues: (1) Utthānasampadā or persistence in the determination of mental objects, (2) Ārakkhasampadā or endowing with watchfulness of 6 sensual organs, (3) Kalyāṇamittatā or associating and listening to wises’ teaching, (4) Samajīvitā or balanced living with mindfulness and constantly practicing for attaining a Noble One being in this present life, 2) insight development for future benefits consist of 4 virtues, i.e. confidence, moral acts, generosity, and wisdom. These virtues lead one to achieve Noble One being resulting pure happiness in this and next life, 3) insight meditation developing helps to attain the supreme benefits, that is to say, highest achievement or Nibbana attainment in both of Nibana with remaining defilement and Nibbana without any remaining.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: วิโรจน์ คุ้มครอง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2561

Modified: 2567-07-15

Issued: 2567-07-15

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระวุฒิไกร สิริสาโร (ตาไธสง).pdf	2.24 MB

ใช้เวลา

0.022368 วินาที