แนวทางการออกแบบสวนหลังคาภายในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จังหวัดเชียงใหม่

Green Roof Design at Maejo University, Chiang Mai Province

Name: ชลทิพย์ ชลานุเคราะห์

keyword: สวนหลังคาแบบใช้สอย

; สวนหลังคาแบบปล่อย

; รูปทรงหลังคา

Abstract: จากนโยบายของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ที่มุ่งสู่การจัดอันดับเป็นมหาวิทยาลัยสีเขียว จำเป็นต้องพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ เพื่อลดการใช้พลังงานในทุกๆ ด้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการออกแบบอาคารเขียว เพื่อลดการใช้พลังงานภายในอาคาร โดยกลุ่มอาคารในมหาวิทยาลัยที่ใช้พลังงานสูงสุดโดยเฉพาะเครื่องปรับอากาศ และเป็นกลุ่มอาคารที่มีจำนวนมากที่สุดถึง 28 หลัง คือกลุ่มอาคารการเรียนการสอน และมีแนวโน้มการใช้พลังงานเพิ่มขึ้นในอนาคตด้วย ฉะนั้นจึงจำเป็นต้องหาวิธีลดความร้อนที่ผ่านเข้าอาคาร เพื่อลดภาระการทำงานของเครื่องปรับอากาศ โดยสวนหลังคาเป็นวิธีหนึ่ง ซึ่งมีประโยชน์มากมายหลายด้านนอกจากลดความร้อน แต่การที่จะก่อสร้างได้จำเป็นต้องคำนึงถึงปัจจัยหลายประเด็น โดยงานวิจัยนี้มุ่งเน้นเกี่ยวกับการศึกษาแนวทางออกแบบสวนหลังคา โดยเริ่มจากการศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการออกแบบและก่อสร้างสวนหลังคา จากการศึกษาพบว่าสวนหลังคามี 2 ประเภท คือแบบใช้สอย ซึ่งมีลักษณะเหมือนสวนปกติ แต่วิธีการและค่าดูแลรักษาสูง และสวนหลังคาแบบปล่อย เป็นสวนที่ดูแลรักษาแบบง่ายๆ ใช้ต้นไม้ทนทาน แต่พื้นที่สวนผู้ใช้อาจจะเข้าไม่ถึง จากข้อ แตกต่างของแต่ละประเภททำให้มีปัจจัยที่ต้องคำนึง ได้แก่ 1) โครงสร้างหลังคาและอาคาร 2) พื้นที่หลังคาและดาดฟ้า 3) การเข้าถึง 4) พืชพรรณและการดูแลรักษา เพื่อนำไปจัดทำแบบประเมินและนำไปตัดสินว่าอาคารหลังนี้สามารถก่อสร้างสวนหลังคาได้หรือไม่ หากทำได้จะสามารถเป็นในรูปแบบใดจึงเหมาะสมกับศักยภาพของอาคาร หลังจากนั้นนำแบบประเมินไปประเมินจริงกับอาคารการเรียนการสอนในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ทั้งหมด 28 อาคาร และพบว่า มี 3 อาคารที่สามารถก่อสร้างสวนหลังคาแบบใช้สอยได้เลย และอีก 7 อาคารที่มีศักยภาพด้านโครงสร้างอาคารเพียงพอ แต่ขาดผู้รับผิดชอบเรื่องผู้ดูแลรักษาสวน รวมไปถึง 16 อาคารที่สามารถทำสวนหลังคาแบบปล่อยได้ จากนั้นจะเข้าสู่ขั้นตอนออกแบบ โดยมีปัจจัยที่เพิ่มเข้ามาคือ ความต้องการด้านกิจกรรมในสวน รูปแบบสวนจากผู้ใช้อาคาร และปัจจัยเรื่องของนโยบายและงบประมาณของหน่วยงานต้นสังกัดอาคาร แต่หากเป็นสวนหลังคาแบบปล่อย สามารถตัดประเด็นกิจกรรมออกได้ หากพื้นที่สวนไม่สามารถเข้าถึงหลังจากนั้นนำปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมของพื้นที่มาวิเคราะห์ประกอบเพื่อให้ได้สวนหลังคาในแบบที่ เหมาะสม

Abstract: In order to achieve the Green University ranking for Maejo University, new infrastructures had to be developed, especially green building design in order to reduce energy consumption. The largest group of buildings in terms of energy consumption was the education group (28 buildings), mainly due to the air conditioning system, which is expected to rise in energy usage in the foreseeable future. The researcher found one way to achieve cooler buildings by planting on the roof, called a green roof, which also assists the environment in many ways. The utilization of green roofs can be divided into 2 groups. The first group is the intensive green roof, which can accommodate activities like general gardening. The second group is the extensive green roof, which is easy to care for and may even be inaccessible. This study found that there were 4 factors that had to be taken into account : the building and roof structure, the roof slope and material, roof space and accessibility, plant management and maintenance. A checklist was created to evaluate existing education buildings. As a result, 3 buildings can be used for an intensive green roof immediately, and 7 buildings as well, but a gardener is needed. There were 16 buildings usable for extensive green roofs. The factors to be considered in the designing process were building users’ requirements to add garden styles, the budget, and the policy of the building's owner. If the roof was inaccessible, the use of the garden had to be canceled. After that, physical environmental conditions were analyzed in designing a suitable green roof.

มหาวิทยาลัยแม่โจ้. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: mjudc@mju.ac.th

Name: ณัชวิชญ์ ติกุล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: เยาวนิตย์ ธาราฉาย

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Name: วิทยา ดวงธิมา

Created: 2017

Modified: 2568-10-07

Issued: 2568-08-14

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

Th

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบและวางแผนสิ่งแวดล้อม

Level: Master's Degree

Descipline: Master of Science in Environmental Design and Planning

Grantor: Maejo University

©copyrights มหาวิทยาลัยแม่โจ้

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	fulltext.pdf.PDF	4.06 MB

ใช้เวลา

0.039019 วินาที