วิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในอัตตทีปสูตร

Name: พระจีระวัฒน์ จิรวฑฺฒโก (วงษ์ชาติ)

keyword: การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา

; วิปัสสนาภาวนา

; อัตตทีปสูตร

Abstract: สารนิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ในการศึกษา 2 ประการ คือ เพื่อศึกษาเนื้อหาและหลัก ธรรมในอัตตทีปสูตร และวิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในอัตตทีปสูตร เป็นการศึกษาเชิงเอกสารโดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท คือ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฏีกา รวมทั้งข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง แล้วนำมาวิเคราะห์เรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา ตรวจสอบเนื้อหาความถูกต้องโดยอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า อัตตทีปสูตรเป็นพระสูตรที่พระธรรมสังคาหกาจารย์ รวบรวมร้อยกรอง ไว้ในคัมภีร์สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค มูลปัณณาสก์ โดยมีเนื้อหาและหลักธรรมสาระสำคัญคือ ขันธ์ 5 คือ รูปขันธ์ (รูปธรรม) และเวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ วิญญาณขันธ์ (นามธรรม) ที่มาประชุมกันบัญญัติเรียกว่า สัตว์ ตัวตน บุคคล เรา เขา เป็นธรรมดาของสัตว์โลกที่ยึดมั่นถือมั่นเห็นผิดในตัวตน การกำหนดรู้รูปนาม เป็นอารมณ์ของการเจริญวิปัสสนาภาวนา โดยอาศัยสติพิจารณากำหนดรู้ให้ประจักษ์แจ้งความเป็นไตรลักษณ์ คือ เห็นสภาพของขันธ์ 5 เป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไม่สามารถบังคับบัญชาได้ เป็นไปตามเหตุปัจจัยปรุงแต่งขึ้นชั่วขณะหนึ่งแล้วก็เสื่อมไป หยั่งเห็นตามความจริงแท้ว่า สรรพสิ่งในโลกล้วนเป็นไปตามหลักไตรลักษณ์อันเป็นกฎธรรมชาติเป็นธรรมดา ปัญญาอันเกิดจากการกำหนดรู้ในรูปนาม เป็นไปเพื่อความเบื่อหน่าย คลายความกำหนัด เพื่อความดับแห่งทุกข์ หลุดพ้นจากอาสวะกิเลส เข้าสู่พระนิพพาน การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในอัตตทีปสูตร เป็นการพิจารณาธรรมตามหลักสติปัฏฐาน 4 ประการ คือ กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน โดยการกำหนดรู้รูป จัดอยู่ในหมวดกายานุปัสสนา การกำหนดรู้เวทนา จัดอยู่ในหมวดเวทนานุปัสสนา การกำหนดรู้สัญญา จัดอยู่ในหมวดจิตตานุปัสสนา การกำหนดรู้สังขาร จัดอยู่ในหมวดจิตตานุปัสสนาและธัมมานุปัสสนา การกำหนดวิญญาณ จัดอยู่ในหมวดจิตตานุปัสสนา เป็นแนวทางเจริญวิปัสสนาภาวนากำหนดรู้อารมณ์ เพื่อประจักษ์ในปัญญาญาณ รู้แจ้งแทงตลอดในมรรคญาณ ผลญาณ เป็นพระอริยบุคคลได้ในที่สุด

Abstract: There are two objectives of this thematic paper; to study the content and teachings found in Attadīpasutta and analyzing Vipassana practice Attadīpasutta. It is a documentary study by survey required information from Theravada Buddhist scriptures, namely Tripitaka, its commentaries, and sub-commentaries, as well as other relevant documents, then taking to be analyzed and compiled descriptive lecture checked their accuracy by expert teachers. The study found that; Attadīpasutta is a discourse collected in verse in Sanyutta Nikaya by First Buddhist Council. Its content and the main teachings include the five Khandha, namely; Rūpakhandha (Material) and Vedanākhandha, Sankhārakhandha, Viññānakhandha (Abstract), gathering called as being, self, person, we, he which is natural to everyone to cling such illusory thought. The contemplation on name and matter, an object of Vipassana’s investigation. By virtue of mindful consideration and determination to realize the Three Common Manner, that is, seeing the condition of the five aggregates as impermanent, suffering, soulless, uncontrollable according to factors arisen for a while and then disappeared, seeing the absolute truth that all things in the world follow the Three Common Manner which are natural laws. The wisdom arising from knowing the name and matter leads to the boredom, alleviate desire alleviating, the cessation of suffering, free from defilements, and finally Nibbana attainment, which is the highest goal in life The Vipassana practice in Attādīpasutta means the observing of all phenomena based on Mhasatipatthanasutta including Four Foundations of Mindfulness, namely, Kāyānupassanāsatipaṭṭhāna. Vedanānupassanā, Cittānupassanā, Dhammānupassanā. Observing all materials is grouped in Kāyānupassanā category, determination of feelings is classified in the category of Vedanānupassanā, perception recognition is classified in Cittānupassanā category, all metal determination is classified under Cittānupassanā and Dhammānupassanā categories. Consciousness designation is classified in Cittānupassanā which is a way to develop insight and to determine mental objects in order to have direct experience in the insight knowledge, knowing the noble path, finally becoming a Noble One.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ธานี สุวรรณประทีป

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2568-08-18

Issued: 2568-08-18

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระจีระวัฒน์ จิรวฑฺฒโก (วงษ์ชาติ).pdf	6.9 MB	1	2025-10-28 09:14:27

ใช้เวลา

0.01954 วินาที