วิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกิงสุโกปมสูตร

Name: พระมหาภาณุวัฒน์ อคฺคจิตฺโต (แขวงโสภา)

keyword: การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา

; วิปัสสนาภาวนา

; กิงสุโกปมสูตร

Abstract: สารนิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาเนื้อหาและหลักธรรมสำคัญในกิงสุโกปมสูตร 2) เพื่อวิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกิงสุโกปมสูตร การศึกษาวิจัยนี้ เป็นการศึกษาวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary Research) โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท คือ พระไตรปิฎก อรรถกถา ปกรณวิเสส และเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง นำมาวิเคราะห์เรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา ตรวจสอบความถูกต้องโดยผู้เชี่ยวชาญ ผลการศึกษาพบว่าเนื้อหาและหลักธรรมสำคัญในกิงสุโกปมสูตร มีเนื้อหาที่กล่าวถึงภิกษุ 4 รูปผู้เป็นพระขีณาสพ ได้แสดงถึงวิธีการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา โดยนำเอาหลักธรรมสำคัญ 4 ประการ คือ 1) ผัสสายตนะ 6 หมายถึง ความกระทบ สัมผัส หรือความประจวบกันแห่งอายตนะภายใน อายตนะภายนอก และวิญญาณ ทำให้เกิดผัสสะ คือ ความรู้สึกทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 2) อุปาทานขันธ์ 5 หมายถึง ความยึดมั่น ถือมั่น ในรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ 3) มหาภูตรูป 4 ได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ลม 4) ความเกิดดับของธรรมทั้งปวง ซึ่งเมื่อปฏิบัติตามหลักธรรมที่สำคัญนี้แล้ว จะสามารถเข้าถึงความเป็นผู้มีทัศนะหมดจดดี วิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกิงสุโกปมสูตร พบว่าการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกิงสุโกปมสูตร เน้นการนำหลักสติปัฏฐาน 4 มาปฏิบัติ ด้วยการเจริญสติเพ่งพินิจพิจารณาสภาพธรรม อันเป็นไปในกาย เวทนา จิต และธรรม โดยรู้ชัดถึงความเกิดและความดับของ ผัสสายตนะ 6 อุปาทานขันธ์ 5 มหาภูตรูป 4 ตามความเป็นจริง เกิดปัญญาญาณเห็นแจ้งความเกิดดับของรูปนาม อย่างต่อเนื่อง จนจิตหยั่งถึงธรรมชาติของความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และความเป็นอนัตตาของธรรมทั้งปวง เมื่ออินทรีย์แก่กล้าสมดุลได้ที่ วิปัสสนาญาณเจริญขึ้นจนมรรคญาณ ผลญาณ ปรากฏ จึงได้บรรลุธรรมเป็นพระอริยบุคคลไปตามลำดับ

Abstract: This Research paper aims at two objectives; 1) to study the contents and precise teachings in Kiṃsukopama Sutta 2) to analyze the practice of Vipassana Meditation in the Kiṃsukopama Sutta. This research is a Documentary Research by studying Theravādin Buddhist scriptures, namely Tipitaka, Atthakathā, Pakornvises and related documents, then the collected data was analyzed, compiled and written in descriptive type, finally reviewed by experts. The results of the study showed that the contents and important principles in the Kiṃsukopama Sutta, read that 4 enlightened Bhikkhus has shown how to practice Vipassana meditation by introducing 4 important principles; 1) six sensual contacts which mean the connection, touch, or combination of the internal and external sensual organs and consciousnees caused contact through consciousness of eyes, ears, nose, tongue, body and mind. 2) The five aggregates attachment means clinging on the forms, feelings, perceptions, thought, consciousness, 3) The four main elements which are earth, water, fire, and wind, 4) The arising and disappearance of all Dhamma. When following these important teachings, practitioner will be able to be a person who has a purely good view. Analysis of Vipassana meditation exercise in Kiṃsukopama Sutta was found that Vipassana meditation practice in the Kiṃsukopama Sutta emphasis on the implementation of the 4 Foundations of Mindfulness with the cultivation of contemplating the state of true nature of body, feelings, mind and Dharma by knowing the rise and fall of the six sense bases, five aggregate clinging, four main elements as they really are, realizing the name and forms continually until the mind comprehends the nature of impermanence, suffering, and the non-self of all Dhammas. With faculties mature faculties, and advance insight knowledge, the the practitioner can achieve the Noble Path, and Fruits, becoming the Noble One respectively.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ธานี สุวรรณประทีป

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2565

Modified: 2568-08-19

Issued: 2568-08-19

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระมหาภาณุวัฒน์ อคฺคจิตฺโต (แขวงโสภา).pdf	14.28 MB

ใช้เวลา

0.029403 วินาที